Касцёл Нараджэння Найсвяцейшай Дзевы Марыі і Святога Казіміра — колішні рымска-каталіцкі храм у Лагойску. Знаходзіўся на пагорку ў цэнтры горада, на левым беразе ракі Гайна.
У наш час побач з падмуркамі знішчанага савецкімі ўладамі храма збудавалі новы касцёл прысвечаны Святому Казіміру.
== Гісторыя ==
У 1609 годзе А. Тышкевіч фундаваў у Лагойску першы парафіяльны касцёл, які адначасна зрабіўся пахавальняй лагойскай галіны роду Тышкевічаў. Драўляны храм згарэў у 1655 годзе падчас вайны Маскоўскай дзяржавы з Рэччу Паспалітай, пазней адбудоўваўся і зноў знішчаўся.
Пры лагойскім касцёле дзейнічалі парафіяльная школа, шпіталь, брацтва Сэрца Ісуса, заснаванае ў 1747 годзе[1].
Новы мураваны касцёл узвялі ў 1787—1793 гадах па фундацыі графа Тышкевіча. Станам на 1884 год парафія налічвала каля 6 тысяч чалавек, меліся прыпісныя капліцы ў вёсках Тадуліна і Емяльянава (цяпер Смалявіцкі раён)[2].
У 1907 годзе касцёльную тэрыторыю абкружылі новай мураванай агароджай з брамай у выглядзе цагляных атынкаваных слупоў. Праваруч ад храма стаяла 2-пралётная мураваная званіца, убудаваная ў агароджу[1].
Касцёл дзейнічаў да 1950-х гадоў, пазней храм зруйнавалі савецкія ўлады.
Архітэктура
Першы драўляны касцёл з’яўляўся крыжовым у плане зрубам з 2 сакрысціямі. Франтальны фасад фланкіравалі 2 вежы. Трохвугольны франтон паміж імі, сяродкрыжжа гонтавых дахаў і алтарная частка завяршаліся сігнатуркамі[2].
Інтэр’ер упрыгожвалі 2-ярусныя алтары, выкананыя насценным жывапісам. Каля храму стаяла 2-ярусная 4-гранная званіца, накрытая гонтавым шатровым дахам.
Мураваны касцёл з’яўляўся творам архітэктуры класіцызму. Прастаутны ў плане аб’ём пад 2-схільным гонтавым дахам меў сігнатурку над алтарнай часткай. На бакавых фасадах выступалі крылы трансэпта пад 2-схільнымі пакрыццямі. Франтальны фасад завяршў 4-калонны порцік з трохвугольным франтонам, над якім узвышалася 2-калонная вежа-званіца з гадзіннікам (з’явілася ў 1806)[2].
Інтэр’ер
Касцёл Св. Казіміра, інтэр’ер
Галоўны алтар вырашаўся ў тэхніцы ілюзіяністычнага жывапісу, у цэнтральнай аркавай эксэдры з 1817 года змяшчалася скульптура Ісуса Назарэцяніна[1]. Такое жа вырашэнне мелі алтары ў крылах трансэпта (Св. Антонія і Беззаганнага Зачацця Найсвяцейшай Дзевы Марыі). Пад храмам мелася крыпта-пахавальня Тышкевічаў, на алтарнай сцяне знаходзілася распяцце.
Святары
да 1905 — Юльян Францавіч Бандзо;
1906—1907 — Вільгельм Ручынскі;
1908—1911 — Аляксандр Гедройц;
1912—1918? — Антоні Ганіч;
1923—1927 — Юзаф Канстанцінавіч Ібянскі;
1928?—1930 — Віктар Янавіч Валентыновіч.
Зноскі
↑ Угару да:а б в Касцёл Св. Казіміра ў Лагойску. «Віртуальны музей горада Лагойска». Праверана 13 кастрычніка 2010.
↑ Угару да:а б в г Касцёл Нараджэння Найсвяцейшай Дзевы Марыі // к // Каталіцкія храмы Беларусі: Энцыкл. даведнік / А. М. Кулагін; фатограф А. Л. Дыбоўскі. — 2-е выд.. — Мн.: БелЭн, 2008. — 488 с. — ISBN 978-985-11-0395-5. С. 430.
↑ Маракоў, Л. Рэпрэсаваныя каталіцкія духоўныя, кансэкраваныя і свецкія асобы Беларусі (1917—1964) / Леанід Маракоў. — Мінск: Смэлтак, 2009. — С. 548-549. — 776 с. — ISBN 978-985-6917-12-0.
Літаратура
Каталіцкія храмы Беларусі: Энцыкл. даведнік / А. М. Кулагін; фатограф А. Л. Дыбоўскі. — 2-е выд.. — Мн.: БелЭн, 2008. — 488 с. — ISBN 978-985-11-0395-5.
