вокны Archives - Архіварта — Партал спадчыны Беларусі

У Лагойску зносяць стайні пры сядзібе Тышкевічаў. Мясцовыя ўлады марылі пра гэта некалькі гадоў

Знос стайні на тэрыторыі Лагойскай сядзібы Тышкевічаў. Скрыншот відэа тэлеграм-канала «Лагойская манюка».

Відэа са зносам колішняй гаспадарчай пабудовы апублікаваў тэлеграм-канал «Лагойская манюка». На тэрыторыі былой рэзідэнцыі Тышкевічаў бульдозеры руйнуюць гістарычны будынак, які называюць «баракам», а яго драўляныя часткі спальваюць.

Выцягнуты будынак стайняў (54х11 м) размешчаны ў паўночнай частцы былой сядзібы Тышкевічаў, недалёка ад палаца, ад якога застаўся невялікі фрагмент. Побач з ім знаходзіцца таксама будынак лядоўні.

Вялікі палацава-паркавы комплекс на беразе Гайны быў пабудаваны графам Піем Тышкевічам у 1814—1819 гадах у духу навамоднага ампіру. У 1842 г. у лагойскім палацы браты Яўстах і Канстанцін Тышкевічы заснавалі першы на Беларусі музей старажытнасцей, унікальную калекцыю якога пасля вывезлі ў Вільню. За савецкім часам сутарэнні палаца выкарыстоўвалі як вязніцу органы НКУС, а ў канцы вайны будынак падарвалі немцы. У пасляваенны час тэрыторыя парку стыхійна забудоўвалася.

Паводле меркавання супрацоўнікаў мясцовага музея, да якіх звярнуліся аўтары канала, сцены і крыццё стайні, якія цяпер зносяць, не маюць гістарычнай каштоўнасці. Быццам бы з часоў Тышкевічаў захаваўся толькі падмурак будынка, які не будуць зносіць і закансервуюць.

Аднак спецыялісты, да якіх звярнуліся журналісты па каментарый, адзначылі, што знос хутчэй за ўсё — самадзейнасць мясцовых уладаў, якія хочуць прыбраць з цэнтра горада непрывабны будынак, які сапраўды стаў нагадваць барак пасля таго, як яго прыстасавалі пад жытло.

За савецкім часам стайні былі прыстасаваны пад жытло. Будынак аброс мноствам дысгарманічных прыбудоў. Фота: Яндэкс Карты

За савецкім часам стайні былі прыстасаваны пад жытло. Будынак аброс мноствам дысгарманічных прыбудоў. Фота: Яндэкс КартыГэта стала магчымым, бо юрысты Міністэрства культуры ў апошнія гады дамагліся таго, каб рашэнні па работах на ўсіх помніках 3-катэгорыі, да якіх належыць і сядзіба ў Лагойску, прымаліся мясцовымі чыноўнікамі, а не спецыялістамі профільнага ведамства.

У маі 2024 года Міністэрства культуры змяніла склад сядзібы Тышкевічаў, замяніўшы «будынак былой стайні» на «рэшткі падмуркаў і цокаль былой стайні». Гэта было зроблена на падставе рашэння навукова-метадычнай рады пры Мінкультуры, але чым кіраваліся яе члены і хто быў ініцыятарам, невядома.

Знос стайні на тэрыторыі Лагойскай сядзібы Тышкевічаў. Фота: тэлеграм-канал «Лагойская манюка».

На думку спецыялістаў, заявы пра адсутнасць гістарычнай каштоўнасці ў будынка выглядаюць сумнеўнымі.

Па-першае, ніякіх заўваг у сваёй манаграфіі «Старинные усадьбы Минского края» пра аўтэнтычнасць будынка не робіць Анатоль Федарук, вядомы даследчык сядзібнай і паркавай архітэктуры, які б дакладна заўважыў, калі б будынак быў навабудам.

Фрагмент схемы зон аховы сядзібы. 3 — будынак стайні, 4 — лядоўня, 2 — фрагмент палаца.

Па-другое, у 2016 годзе спецыялісты «БелНДІПгорадабудаўніцтва», якія маюць пасведчанне на навуковае кіраўніцтва на гісторыка-культурных каштоўнасцях, вывучылі сядзібу і склалі яе зоны аховы, таксама не заўважыўшы ніякага падвоху са стайняй. Праект быў распрацаваны на падставе гісторыка-архіўных, бібліяграфічных і натурных даследаванняў, аналізу гістарычнай горадабудаўнічай сітуацыі і ландшафту.

Па-трэцяе, на карысць гістарычнасці будынка сведчыць сам яго характар. Гэта будынак, пабудаваны ў тэхніцы «ў шулах», калі бярвенні закідаліся ў пазы вертыкальных мураваных слупоў. Такая тэхніка вельмі распаўсюджана ў сядзібным будаўніцтве XIX — пачатку XX стагоддзя, але зусім нехарактэрная для калгаснага савецкага будаўніцтва.

Руст на слупах шулах можа казаць пра тое, што не толькі падмурак будынка быў аўтэнтычным.

Самі слупы таксама звяртаюць на сябе ўвагу сваёй дэталіроўкай, пра якую б не задумваліся савецкія будаўнікі. На фота, дзе ў час дэмантажу з іх адляцелі кавалкі тынку, бачны не толькі рэшткі карнізных паяскоў, але і рустоўка — дэкаратыўная імітацыя вялікіх каменных блокаў.

Цяжка ўявіць, што на гаспадарчай пабудове ці жылым «бараку» ў невялікім райцэнтры рабілі б рустоўку за савецкім часам.

Акрамя таго ў праекце зон аховы на тэрыторыі, дзе стаіць будынак стайні, не прапісаны дазвол на дэмантаж чаго-небудзь. Але няма і прамой забароны. Відаць, карыстаючыся гэтай няпэўнасцю, мясцовыя чыноўнікі самі сабе дазволілі дэмантаж графскіх стайняў.

Усё, што засталося ад палаца Тышкевічаў у Лагойску. Падножжа працягвае разбураць эрозія, але, здаецца, чыноўнікам няма да гэтага аніякай справы. Фота: Яндэкс Карты

Таксама тэлеграм-канал «Спадчына» нагадаў, што яшчэ ў 2021 годзе свядомыя грамадзяне, заўважыўшы занядбаны стан стайняў былога палаца Тышкевічаў у Лагойску, патэлефанавалі на гарачую лінію райвыканкама. У выканкаме паведамілі, што хочуць знесці будынак, за што даўно змагаюцца з Міністэрствам культуры, бо не бачаць у ім нічога каштоўнага. Цяпер, відаць, мясцовыя чыноўнікі дамагліся ад Мінкультуры таго, пра што марылі ўжо некалькі гадоў.

Грошы на знос будынка, які стаяў у цэнтры горада і нікому не замінаў, чыноўнікі знайшлі. А на тое, каб умацаваць два апошнія фрагменты палаца Тышкевічаў, чые падножжы ўжо моцна разбурыла эрозія, а значыць, што ў хуткім часе можа не стаіць і іх, не.

26 снежня 2024SigilComments OffНавіныгаспадарчыя пабудовы | знішчэнне | Лагойск | стайні | Тышкевічы

У Полацку ў час рэканструкцыі пажарнай часці знішчылі фасад, які абяцалі зберагчы

На новых фотаздымках з цэнтра горада бачна, што замест гістарычнай фасаднай цяпер узводзяць з цэглы цалкам новую. Пажарная часць па вуліцы Энгельса, 8, якая была перабудаваная з былой махорачнай фабрыкі Рыўліна, сёння ўтварае невялікі квартал у цэнтры горада.

Будынак з’яўляецца часткай гістарычнага цэнтра Полацка, унесенага ў Дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей. У канцы 2023 года яго пачалі рэканструяваць.

На сайце райвыканкама была апублікавана справаздача аб ацэнцы ўздзеяння аб’екта на навакольнае асяроддзе. Там гаварылася, што будынак, дзе размешчана пажарная частка, непрыдатны для далейшай эксплуатацыі: па выніках абследавання, 75% будынкаў падлягае зносу. Большасць унутраных сцен у выніку была знесена, станам на вясну 2024 года ад крыла ўздоўж вуліцы Энгельса заставалася толькі адна фасадная сцяна, якая была ўзятая ў металічны каркас. Але ў выніку знеслі і яе.

16 снежня 2024SigilComments OffНавіныгістарычная забудова | знішчэнне | пажарныя часці | Полацк | рэканструкцыя

Прывялі да ладу старыя каталіцкія могілкі на Серафінавай гары пад Рудзенскам

Католікі з Мар’інай Горкі і Рудзенску прывялі ў парадак могілкі на Серафінавай гары каля вёскі Суцін Пухавіцкага раёна. Гэта сапраўдная па беларускіх мерках гара, паміж вяршыняй, на якой знаходзяцца могілкі і калісьці стаяў драўляны касцёл Святога Антонія, і ракой Талькай, якая яе агібае, каля 30 м перападу (9-павярховы дом).

Актывісты расчысцілі старыя каталіцкія надмагіллі, намалявалі нанова літары на іх, у тым ліку надмагіллі Уладзіслава Азямблоўскага (пам. 1900) і Казіміра Аколава (1847-1914).

Тэхнікай выцягнулі велізарны камень, які, як кажуць, ляжаў каля касцельнай сцяны. Гэта надмагілле Антонія Рудзіцкага, суддзі Барысаўскага павета, які памёр ў 1851 годзе ва ўзросце 85 гадоў, і ягонай 22-гадовай дачкі Станіславы з Рудзіцкіх Бербашовай (1832-1854).

16 снежня 2024SigilComments OffНавіныаднаўленне | каталіцкія могілкі | могілкі | Суцін

У 2024 годзе ў Дзяржаўны спіс дадалі рэкордна малую колькасць помнікаў архітэктуры

Як піша тэлеграм-канал «Спадчына», з цэлага шэрагу матэрыяльных нерухомых каштоўнасцей, якімі ўлады ў красавіку абяцалі папоўніць Дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцяў цягам 2024 года, у выніку амаль нічога не было ўключана.

У Гомельскай вобласці абяцалі дадаць у Дзяржспіс руіны царквы ў вёсцы Свержань Рагачоўскага раёна, месца былога замка Сапегаў у вёсцы Антонаў Нараўлянскага раёна, у Гродзенскай – будынак Гродзенскага абласнога драматычнага тэатра і гістарычную частку Слоніма, у Магілёўскай – дапоўняць яшчэ 15 будынкамі новаствораны гістарычны цэнтр Бабруйска, у Віцебскай – касцёл Найсвяцейшай Дзевы Марыі ў Параф’янаве Докшыцкага раёна, пабудаваны ў пачатку XX стагоддзя ў стылі неабарока, і касцёл Нараджэння Найсвяцейшай Дзевы Марыі 1824 года ў неараманскім стылі ў Браславе.

Толькі адзін аб’ект, дом па праспекце Незалежнасці, 27А ў Мінску, сапраўды ў маі 2024 года набыў статус гісторыка-культурнай каштоўнасці. Гэта адзіны будынак, які застаўся ад Юр’еўскай вуліцы.

Дом па праспекце Незалежнасці, 27А ў Мінску

Таксама ахоўны статус быў прысвоены таксама рэшткам касцёла Унебаўзяцця Прасвятой Дзевы Марыі ў вёсцы Дубрава Маладзечанскага раёна, пра які ў красавіку ўлады не згадвалі.

Атрымліваецца ўсяго 2 помнікі архітэктуры за год — рэкордна нізкі паказчык за ўсе гады. «Спадчына» справядліва задаецца пытаннем: а хто вінаваты?

Рэшткі касцёла Унебаўзяцця Прасвятой Дзевы Марыі ў вёсцы Дубрава Маладзечанскага раёна

Рэшткі касцёла Унебаўзяцця Прасвятой Дзевы Марыі ў вёсцы Дубрава Маладзечанскага раёна

Сядзібу Грабніцкіх у Арэхаўне забралі ў былых уласнікаў і зноў прадаюць за бесцань

Папярэдні гаспадар не здолеў нічога зрабіць з гістарычнай сядзібай XIX стагоддзя. Цяпер сядзібны дом у Арэхаўне Ушацкага раёна зноў выстаўлены на продаж, пра гэта паведамляе «Віцебскаблмаёмасць».

Сядзіба была пабудавана ў 1840-я прадстаўнікамі роду Грабніцкіх у стылі позняга класіцызму. Апошнімі яе ўладальнікамі перад рэвалюцыяй сталі сыны знакамітага батаніка Адама Грабніцкага-Дактаровіча. Уезд у сядзібу ўпрыгожвала ліпавая алея, сонечны гадзіннік і маляўнічы парк са скульптурамі. У маёнтку Грабніцкіх працавалі палатняная фабрыка, паравы млын, бровар, кузня і конезавод. У 1917 годзе ўладальнікі былі вымушаныя пакінуць сядзібу, дом і гаспадарчыя памяшканні былі разрабаваныя. У 1943-1944 гадах у сядзібным доме размяшчаўся шпіталь 2-й Ушацкай партызанскай брыгады імя Панамарэнкі, пасля вайны — школа. У 1998 годзе будынак на беразе возера Арэхаўна зноў апусцеў і хутка прыйшоў у заняпад: з яго вынеслі ўсё, аж да батарэй і аконных рам.

З 2014 года гісторыка-культурную каштоўнасць безвынікова спрабавалі прадаць за некалькі дзясяткаў тысяч еўра. У ліпені 2020 годзе сядзібу Грабніцкіх нарэшце выкупіла ўсяго за 28,35 рубля прыватнае прадпрыемства «Азёры-Агра», зарэгістраванае ў Мінску, якое займаецца сельскай гаспадаркай і спецыялізуецца на раслінаводстве.

У планах было ўзнавіць ранейшыя інтэр’еры будынкі, сабраць артэфакты для музея, уладкаваць кафэ для гасцей комплексу, але ажыццявіць задуманае не атрымалася.

У 2021 годзе Таварыства аховы помнікаў гісторыі і культуры звярнулася да Генеральнай пракуратуры, бо будаўніча-мантажныя і зямельныя працы на сядзібе ў Арэхаўне праводзіліся без узгодненай навукова-праектнай дакументацыі і без зацверджанага праекта зон аховы, што з’яўляецца парушэннем закону.

Галоўнай умовай аўкцыёнаў па продажы гісторыка-культурных каштоўнасцей з’яўляецца тое, што новы ўласнік павінен правесці рамонтна-рэстаўрацыйныя работы за некалькі год. Улетку 2024 года адведзены на гэта чатырохгадовы тэрмін мінуў, а сядзіба нават не наблізілася да аднаўлення.

Сядзіба Грабніцкіх вярнулася ў дзяржаўную ўласнасць. Яе зноў хочуць прадаць за адну базавую велічыню — цяпер гэта 40 рублёў. Пры гэтым «Віцебскаблмаёмасць» ацэньвае рынкавы кошт нерухомасці ў 301 000 рублёў. Ацэнка праводзілася яшчэ ў пачатку вясны. Па ўмовах продажу пакупнік павінен будзе аднавіць сядзібу за тры гады.

7 снежня 2024SigilComments OffНавіныАрэхаўна | аўкцыёны | Грабніцкія | сядзібы

У Мінску ідзе рэканструкцыя будынка Гістарычнай майстэрні імя Леаніда Левіна

Рэканструкцыя будынка па Сухой вуліцы, 25 у Мінску. Фота: тэлеграм-канала «Спадчына»

Рэканструкцыя будынка па Сухой вуліцы, 25 у Мінску. Фота: тэлеграм-канала «Спадчына»

У Мінску ідзе рэканструкцыя будынка па вуліцы Сухой, 25, дзе ў час акупацыі знаходзілася схованка, так званая «маліна», для вязняў Мінскага гета.

Сёння тут Гістарычная майстэрня імя Леаніда Левіна. У 2021 годзе «Творчая майстэрня архітэктара Левіна Л.М.» прадставіла на грамадскае абмеркаванне канцэпцыю рэканструкцыі Гістарычнай майстэрні па вуліцы Сухой. Будынак даўно быў аварыйны, і ў частцы яго ўвогуле забаранялася хадзіць з-за небяспекі абвальвання падлогі.

Канцэпцыя рэканструкцыі, распрацаваная архітэктарамі Левінай, Капыловым і Лукічовай, прадугледжвала знос пасляваенных прыбудоў да будынка канца XIX — пачатку XX стагоддзя. Замест іх мусіла ўзнікнуць прыбудова са шкла і каменю, якая б значна пашырыла плошчу Гістарычнай майстэрні. Сцены новай прыбудовы запраектавалі нахіленымі, каб эмацыйна было адчуванне таго, што вайна паставіла на край абрыву многія сем’і і краіны.

У сувязі з падрыхтоўкай да рэканструкцыі Гістарычная майстэрня была закрытая для наведванняў яшчэ ў пачатку лютага 2023 года, але актыўныя будаўнічыя работы былі заўважаныя толькі цяпер, у канцы 2024 года.

5 снежня 2024SigilComments OffНавіныгістарычная забудова | Мінск | музеі | рэканструкцыя | Сухая вуліца (Мінск)

У Полацку рамантуюць помнік Францыску Скарыну

Помнік Францыску Скарыну ў Полацку ў час рэстаўрацыі ўзімуку 2024 года. Фота: Полацкі веснік

Помнік Францыску Скарыну з’яўляецца першым у свеце манументам беларускаму першадрукару, узведзеным у Полацку ў 1974 годзе на плошчы Францыска Скарыны. Аўтары помніка — А. Заспіцкі, А. Глебаў і І. Глебаў. Помнік з’яўляецца гісторыка-культурнай каштоўнасцю. Пра гэта піша «Полацкі веснік».
Сітуацыю пракаментавала начальніца аддзела жыллёва-камунальнай гаспадаркі райвыканкама Ірына Зенчанкова:

«На гэты момант праводзіцца бягучы рамонт помніка. Будзе заменена пашкоджаная гранітная абліцоўка яго падмурка. Пліты ўжо дэмантаваныя, і ў далейшым яны будуць заменены на новыя. Акрамя таго, будуць праведзены рэстаўрацыйныя работы непасрэдна самога помніка Францыску Скарыну. Рэстаўрацыя ажыццяўляецца пад навукова-тэхнічным суправаджэннем з выкананнем рэкамендацый спецыялістаў. Варта адзначыць, што ў выніку работ, праведзеных для падтрымання помніка ў эксплуатацыйным стане, яго першапачатковы выгляд не зменіцца.»

Сёлета ўжо праведзены бягучы рамонт помнікаў Сімяону Полацкаму, размешчанага на праспекце Францыска Скарыны, і героям Айчыннай вайны 1812 года на плошчы Свабоды. На гэтых аб’ектах, як піша выданне, неабходнасці ў рэстаўрацыі не было.

4 снежня 2024SigilComments OffНавіныПолацк | помнікі | рэстаўрацыя | Францыск Скарына

Неадпаведныя дзверы. Што рабіць?

Беларускія гарады апанавалі пластыкавыя і алюмініевыя дзверы, і адбылося гэта так даўно, што многія не ведаюць (ці не вераць), што можа быць іначай. Прынамсі на гісторыка-культурных каштоўнасцях ёсць заканадаўчыя інструменты, каб змагацца супраць новага пластыку.

У Кодэкс аб культуры маецца артыкул 109 «Змяненне нерухомых матэрыяльных гісторыка-культурных каштоўнасцей»:

1. Пры ажыццяўленні дзейнасці на нерухомых матэрыяльных гісторыка-культурных каштоўнасцях (у тым ліку пры выкананні рамонтна-рэстаўрацыйных і (або) іншых работ), якая можа аказваць уздзеянне на нерухомыя матэрыяльныя гісторыка-культурныя каштоўнасці, не дапускаецца змяненне гэтых гісторыка-культурных каштоўнасцей, за выключэннем навукова абгрунтаванага змянення.
2. Навукова абгрунтаваным змяненнем з’яўляюцца праектныя рашэнні, якія пацверджаны матэрыяламі навукова-даследчых работ і не вядуць да страты існуючых гістарычных частак нерухомых матэрыяльных гісторыка-культурных каштоўнасцей, а таксама аб’ёмна-прасторавых рашэнняў нерухомых матэрыяльных гісторыка-культурных каштоўнасцей.

Відавочна, што такое змяненне гісторыка-культурнай каштоўнасці, як замена дзвярных запаўненняў на пластыкавыя — немагчыма навукова абгрунтаваць. ПВХ-профілі масава ўвайшлі ў нашае жыццё ў 2000-я гады, тады як самыя «маладыя» помнікі архітэктуры датуюцца 1980-мі гадамі.

Для спрашчэння жыцця грамадзянам, якія наўрад ці ў стане праводзіць самі праводзіць навукова-даследчыя работы ці наймаць для гэтага навуковага кіраўніка, калі ім трэба замяніць старое акно ў сваёй кватэры, у Пастанове Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 16 мая 2013 г. № 384 было прадугледжана палажэнне, што такія работы будуць весціся з улікам варыянтаў запаўненняў аконных і дзвярных праёмаў на фасадах жылых дамоў, якія з’яўляюцца гісторыка-культурнымі каштоўнасцямі (з указаннем колеру, матэрыялаў і канфігурацыі). Гэтыя варыянты мусілі зацвердзіць мясцовыя ўлады па ўзгадненні з Мінкультуры. Але праз 10 гадоў пасля з’яўляецца Пастановы, можа казаць, што ніякіх варыянтаў ніхто не распрацоўваў, кожнае запаўненне ўзгадняецца асобна.

Пастанова Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 16 мая 2013 г. № 384:

1¹. Установить, что ремонтно-строительные работы:
1¹.3. по замене заполнений оконных и дверных проемов на фасадах жилых домов, внесенных в Государственный список историко-культурных ценностей Республики Беларусь, выполняются с учетом утвержденных структурным подразделением местного исполнительного и распорядительного органа, осуществляющим государственно-властные полномочия в области архитектурной, градостроительной и строительной деятельности на территории административно-территориальной единицы, администрацией парка, если такие жилые дома расположены на территории индустриального парка, по согласованию с Министерством культуры вариантов заполнений оконных и дверных проемов на фасадах таких жилых домов (с указанием цвета, материалов и конфигурации).

Для тых, хто робіць самавольную замену дзвярных запаўненняў без узгаднення, прадугледжана адміністрацыйная адказнасць. Так, напрыклад, у артыкуле 22.9 Кодэкса аб адміністрацыйных правапарушэннях «Нарушение архитектурного решения фасада здания или сооружения» гаворыцца:

Самовольные переоборудование, перекрашивание или иное изменение балконов, лоджий и других архитектурных и конструктивных элементов фасадов жилых домов, иных зданий и сооружений, установка на фасадах, балконах, лоджиях, крышах спутниковых и иных антенн, а равно непринятие мер по поддержанию в надлежащем состоянии внешнего вида жилых домов, иных зданий, сооружений и ограждений – влекут наложение штрафа в размере от двух до пятнадцати базовых величин.

Але на практыцы бывае, што неадпаведныя гістарычнаму выгляду помнікаў архітэктуры дзверы, узгадняюцца мясцовымі органамі праз няведанне заканадаўства.

Што рабіць?

Рабіць тое ж, што і ў любым выпадку работ, якія відавочна шкодзяць гісторыка-культурным каштоўнасцям — пісаць у мясцовыя органы і звяртаць іх увагу на магчымае парушэнне. Прыкладны алгарытм такі:

Вам неабходна пераканацца, што дзверы былі заменены ў будынку, які з’яўляецца гісторыка-культурнай каштоўнасцю. Праверыць гэта можна праверыць на сайце Дзяржаўнага спіса гісторыка-культурных каштоўнасцей (для олдаў — спіс у PDF за 2023 год). Для будынкаў, размешчаных на рагу вуліц лепш шукаць па абодвух магчымых адрасах.
Зрабіце фотаздымак дзвярнога запаўнення, каб былі зразумелыя матэрыял, колер, канфігурацыя і варыянт адчынення створак. Няблага таксама высветліць калі дадзеныя дзверы з’явіліся – для буйных гарадоў вялікую дапамогу ў гэтым акажуць Яндэкс.Панарамы.
Зусім добра будзе, калі вам атрымаецца адшукаць гістарычныя фотаздымкі будынка, на якіх будзе бачнае (хоць бы часткова) арыгінальнае запаўненне дзвярнога праёма. Пашукаць можна, напрыклад, на PastVu.com, або ў Вікісховішчы, дзе сабраны дзясяткі тысяч старых фотаздымкаў па гарадах і мястэчках Беларусі.
Напішыце электронны зварот праз сайт обращения.бел у мясцовы орган: у гарадскі ці раённы выканаўчы камітэт. Растлумачце якія дзверы, на вашую думку, пастаўлены з парушэннем, у якім месцы яны размешчаны (да якой установы адносяцца), пералічыце выяўленыя неадпаведнасці (матэрыял, колер, канфігурацыя і варыянт адчынення створак і г.д.). Папрасіце праверыць наяўнасць узгаднення дадзеных работ. Прывядзіце вытрымкі з заканадаўства, якія пацвярджаюць вашую правату (глядзі ў артыкуле вышэй). Патрабуйце абавязаць уласніка прывесці выгляд запаўненняў у адпаведнасць з гістарычным выглядам.

Падобныя звароты тым больш эфектыўныя, чым менш прайшло часу з моманту ўстаноўкі новых дзвярэй. Праз два гады ўжо могуць адмовіць у прыцягненні да адміністрацыйнай адказнасці, хоць дадзенае правапарушэнне можна разглядаць як «длящееся». Вельмі мала шанцаў прымусіць замяніць пластыкавыя дзверы, калі ўжо змяніўся ўласнік памяшкання, куды яны вядуць. Таксама малаверагодна, што будуць заменены вельмі старыя пластыкавыя дзверы — давядзецца чакаць, калі яны зусім разваляцца і ўласнік не надумае паставіць новыя. У апошнім выпадку вельмі важна, асабліва калі вы загадзя ведаеце пра надыходзячы рамонт, нагадаць пра неабходнасць прытрымлівацца навукова абгрунтаванага выгляду дзвярных запаўненняў.

Усё апісанае ў артыкуле прымяняльна і да аконных запаўненняў. Часам праблема мае комплексны характар, калі заменены і дзвярныя, і аконныя запаўненні.

Добры прыклад паспяховага вяртання гістарычна абгрунтаваных дзвярэй адбыўся ў канцы лютага 2023 года з крамай Еўраопт у Мінску.

Прыклад звароту

Прашу праверыць законнасць замены аконных і дзвярных запаўненняў, а таксама законнасць перафарбоўкі партала галоўнага ўвахода і аконных ліштваў у чорны колер ва ўбудаваным памяшканні крамы «Беларускі лён» у доме па адрасе вуліца Раманаўская Слабада, 1, які з’яўляецца гісторыка-культурнай каштоўнасцю. Паводле Пастановы Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 16 мая 2013 г. № 384:

«1¹. Установить, что ремонтно-строительные работы:

1¹.3. по замене заполнений оконных и дверных проемов на фасадах жилых домов, внесенных в Государственный список историко-культурных ценностей Республики Беларусь, выполняются с учетом утвержденных структурным подразделением местного исполнительного и распорядительного органа, осуществляющим государственно-властные полномочия в области архитектурной, градостроительной и строительной деятельности на территории административно-территориальной единицы, администрацией парка, если такие жилые дома расположены на территории индустриального парка, по согласованию с Министерством культуры вариантов заполнений оконных и дверных проемов на фасадах таких жилых домов (с указанием цвета, материалов и конфигурации).»

Паводле артыкула 22.9 КоАП «Нарушение архитектурного решения фасада здания или сооружения» :

«Самовольные переоборудование, перекрашивание или иное изменение балконов, лоджий и других архитектурных и конструктивных элементов фасадов жилых домов, иных зданий и сооружений, установка на фасадах, балконах, лоджиях, крышах спутниковых и иных антенн, а равно непринятие мер по поддержанию в надлежащем состоянии внешнего вида жилых домов, иных зданий, сооружений и ограждений – влекут наложение штрафа в размере от двух до пятнадцати базовых величин.»

Чорныя пластыкавыя вокны і алюмініевыя ўваходныя дзверы выглядаюць стылёва, але не адпавядаюць гістарычнаму выгляду ні па колеры, ні па матэрыяле, ні па канфігурацыі, ні па адчыненні створак (у будынках таго часу палутарныя дзверы не выкарыстоўваліся, рабіліся дзверы раўнапольныя; устаноўка такіх дзвярэй у наш час не супярэчыць заканадаўству, паколькі Кодэкс аб культуры стаіць вышэй за пажарныя нормы, што пацверджана адпаведнымі ведамствамі). Наяўнасць раней белых пластыкавых аконных і дзвярных запаўненняў, або выкарыстанне неадпаведных запаўненняў у суседніх убудаваных памяшканнях не з’яўляецца аргументацыяй для абгрунтавання негістарычнага выгляду новых запаўненняў.

Таксама такія работы, відаць, павінны праводзіцца па праграме работ, якая падаецца навуковым кіраўніком на ўзгадненне ў Мінкультуры.

У выпадку выяўлення парушэння прашу абавязаць уласніка прывесці выгляд запаўненняў у адпаведнасць з гістарычным выглядам. На аконных праёмах у якасці капраміснага варыянту, на мой погляд, магчыма афарбоўка і прымяненне накладнога фальшпераплёту (венецыянскіх шпросаў) дастатковай шырыні, каб разбіўка рам чыталася на адлегласці (прымяненне шпросаў паміж шклом ці толькі знутры памяшканняў не забяспечвае належнага ўспрымання).

23 лютага 2023SigilComments OffАхова спадчынывокны | дзверы

Ці варты Архіварты аб’ект

Каштоўнасць таго і іншага аб’екта — прадмет дыскусіі, бо само гэтае паняцце абапіраецца на суб’ектыўныя адчуванні. Менавіта таму адказаць дакладна, што варта дадаваць на «Архіварту», а што не — досыць праблемна. Ніжэй мы паспрабавалі сабраць найбольш відавочныя крытэрыі, на якія можна ўпэўнена абапірацца пры жаданні папоўніць базу каштоўнасцей новым аб’ектам.

Асноўныя крытэрыі

Культурнымі каштоўнасцямі, якія адназначна варта дадаваць на партал «Архіварта», з’яўляюцца:

шараговая забудова паселішчаў, якая ўзведзена да 1939 года і:
- захавала архітэктурны дэкор (напрыклад, ліштвы, сандрыкі, цягі і карнізы, пілястры, калоны, лапаткі, балясіны, рустоўку сцен і іх частак, ляпніну, арнаментальны цагляны дэкор, разьбяны дэкор, дэкаратыўныя кранштэйны, каваныя ці літыя казыркі і агароджы, арыгінальныя дзвярныя і аконныя запаўненні з характэрнай раскладкай рам ці аўтэнтычнай фурнітурай, вітражы, роспісы ў інтэр’ерах, дэкаратыўнае выкананне падлогі з метлахскай ці цэментнай кафлі, у тэхніцы тэрацца);
- звязана з жыццём і дзейнасцю знакамітых асоб або з функцыянаваннем гістарычных дзяржаўных органаў і грамадскіх арганізацый (напрыклад, павятовае казначэйства, жандармерыя, будынак дваранскіх сходаў, гімназія, народнае вучылішча і інш.);
- з’яўляецца неад’емнай часткай ансамблевай забудовы (якая адпавядае крытэрыям, пералічаным вышэй) пры частковай ці поўнай страце сваіх мастацкіх адметнасцей.
прыватнаўласніцкая забудова, у т.л.:
- сядзібна- і палацава-паркавыя ансамблі і комплексы (у тым ліку іх складовыя часткі: сядзібныя дамы, флігелі, альтанкі, брамы, лядоўні, стайні, паркі, алеі, каналы, ставы і інш.), у тым ліку ў руініраваным выглядзе;
- комплексы гаспадарчых двароў ці асобныя прамысловыя будынкі (гаспадарчыя пабудовы, бровары, млыны і інш.).
сядзібная забудова, якая ўзведзена да 1939 года і:
- у значнай ступені захавалі аўтэнтычны выгляд, характэрны для дадзенага рэгіёна (або адпавядае крытэрыям для шараговай забудовы паселішчаў).

культавыя збудаванні, якія ўзведзены да 1939 года (у тым ліку цэрквы, касцёлы, капліцы і прыдарожныя каплічкі, звязаныя з імі збудаванні — агароджы, брамы, званіцы) і захаваліся ў тым ліку ў руініраваным выглядзе;
мемарыяльныя аб’екты:
- надмагільныя помнікі і агароджы, якія выкананыя на высокім мастацкім узроўні ў формах пэўнай стылявой эпохі (класіцызму, эклектыкі, неаготыкі, мадэрну і інш.), або з выкарыстаннем архітэктурных элементаў, або ў тэхніках мастацкай разьбы па камені, мастацкага ліцця з металу ці бетону;
- пахаванні вядомых дзеячаў культуры, грамадскіх і дзяржаўных дзеячаў;
- радавыя пахаванні шляхты.
- могілкавыя капліцы-пахавальні, капліцы-надмагіллі, магільныя скляпы.
індустрыяльныя аб’екты, якія ўзведзены да 1939 года і:
- захавалі архітэктурны дэкор ці гістарычнае аб’ёмна-прасторавае рашэнне;
- маюць важнае значэнне ў захаванні гістарычнага сілуэту паселішча ці асобных яго раёнаў (напрыклад, заводскія трубы, вадацяжныя вежы);
- звязаны з прамысловай дзейнасцю знакамітых асоб або з функцыянаваннем знакамітых гістарычных прадпрыемстваў ці дзяржаўных ініцыятыў;
жылая і грамадская забудова, узведзеная пасля 1939 года ў тым ліку па тыпавых праектах, і:
- захавала архітэктурны дэкор (пералік гл. вышэй) у стылістыцы постканструктывізму і пазнейшага савецкага неакласіцызму;
- з’яўляецца частка ансамблевай забудовы.
Грамадская і жылая забудова другой паловы XX ст.
- якая з’яўляецца найбольш яскравым увасабленнем савецкага мадэрнізму і постмадэрнізму. [Каментарый: звычайна такія аб’екты разглядаюцца ў профільнай архітэктурна-мастацтвазнаўчай літаратуры, у т.л. «Зборы помнікаў», «Архітэктуры Беларусі» і інш.]
помнікі манументальнага мастацтва і дэкаратыўна-манументальнага мастацтва (вызначаюцца паводле Пастановы Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь № 1374 ад 19.09.2008 «Аб некаторых пытаннях стварэння (рэканструкцыі) і прыёмкі твораў манументальнага і манументальна-дэкаратыўнага мастацтва».

культурныя каштоўнасці, якія былі ўнесены ў «Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі» — афіцыйны дакумент, які ўключаў помнікі БССР, што былі ўзяты або павінны былі быць узяты пад дзяржаўную ахову, але праз пэўныя абставіны не былі ўнесены ў Дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь;
культурныя каштоўнасці, якія былі ўнесены Дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь, але пры фарматаванні спіса ў 2000-я гады не былі паўторна ўнесены (так бы мовіць «выпалі»), хоць афіцыйна ніколі не былі пазбаўлены ахоўнага статусу;
культурныя каштоўнасці, якія абазначаны на схемах у праектах зон аховы гісторыка-культурныя каштоўнасці, як каштоўная ці шараговая забудова (у розных фармулёўках);
культурныя каштоўнасці, якія ўмоўна абазначаныя на схемах апорных гісторыка-архітэктурных планаў зацверджаных генеральных планаў гарадоў.

А таксама іншыя культурныя каштоўнасці, чыя каштоўнасць пацверджана іншым чынам.

Часавыя граніцы

Аб’ектыўна ніжняй дапушчальнай граніцы з’яўлення для аб’ектаў не існуе — пачынаем ад першых стаянак чалавека на Беларусі. З верхняй больш складана. Як вы маглі заўважыць з крытэрыяў вышэй, для большасці забудовы граніцай служыць XX стагоддзе. Нельга назваць больш дакладную дату, але ўмоўна можна прытрымлівацца 1991 года — моманту распаду СССР і смерці савецкага мадэрнізму. Тым не менш, некаторыя аб’екты, якія наследуюць традыцыі мадэрнізму ў больш позні час (Палац Рэспублікі) ці выкананы на высокім мастацкім узроўні (касцёл Андрэя Баболі ў Полацку), могуць быць дададзены на Архітварту.

Што не варта дадаваць?

Мы пакуль не бачым сэнсу ў даданні на Архіварту цэркваў з сілікатнай цэглы, тыпавых хрушчовак і дамоў упрыгожаных лебедзямі з крышак ад пластыкавых бутылак. Фотаздымкі сучасных храмаў, якія з’явіліся на месцы гістарычных, варта дадаваць на старонкі, якія прысвечаны гэтым страчаным помнікам.

Пытанне — адказ

Ці магу я дадаць лаву, слуп, агароджу?

Лавы звычайна з’яўляюцца вулічнай мэбляй, таму іх нельга лічыць нерухомай матэрыяльнай спадчынай, а значыць яны не адпавядаюць нашым крытэрыям. У той жа час мураваныя лавы і крэслы на тэрыторыі былых сядзіб цалкам адпавядаюць крытэрыям. Таксама можна дадаваць гістарычныя агароджы і слупы, калі яны ўяўляюць нейкую цікавасць.

Ці магу я дадаць цікавую магілу?

Пажадана ствараць асобныя старонкі для магіл, размешчаных на могілках, толькі калі яны маюць надзвычай высокі мастацкі ўзровень, або ў ёй пахавана надзвычай важная для Беларусі асоба. У іншых выпадках лепш дадаваць інфармацыю і фотаздымкі пра асобныя пахаванні на старонкі могілак, або групаваць іх у групы (напрыклад, «сямейнае пахаванне роду Ельскіх»). Прычына дадзенага абмежавання — магчымае засмечванне карты пры стварэнні старонак для кожнай старой магілы.

Як правільна дадаваць сядзібна-паркавы комплекс?

Спачатку стварыце старонку для ўсяго комплексу, а пасля асобнымі падаб’ектамі сядзібны дом, флігель левы, флігель правы, стайню, браму, альтанку. Аналагічна з манастырскімі комплексамі, ансамблямі, гістарычнымі цэнтрамі гарадоў.

Аб’ект не захаваўся, ці можна яго дадаваць?

Не толькі можна, але і трэба, калі ён у цэлым адпавядаў асноўным крытэрыям.

А калі перабудаваны да выгляду непрыкметнай каробкі?

Таксама варта, але вельмі пажадана дадаваць такія аб’екты з гістарычнымі выявамі, на якіх адлюстраваны іх выгляд да перабудовы. У выпадку адсутнасці гістарычных выяў, можна акцэнтаваць увагу на захаваных элементах, якія пацвярджаюць тое, што калісьці будынак адпавядаў асноўным крытэрыям.

Ці можна дадаць мазаіку ці роспіс?

Творы дэкаратыўна-манументальнага мастацтва, асабліва выкананыя на малапрыкметнай савецкай забудове, або выкананыя на нерухомых культурных каштоўнасцях, але з вялікай розніцай у часе з датай стварэння самой каштоўнасці, варта дадаваць на Архіварту як асобныя аб’екты. Астатнія выпадкі трэба разглядаць асобна. Сучасныя муралы не адпавядаюць нашым крытэрыям.

20 лютага 2023SigilComments OffАрхівартаправілы

Недарэчныя вывескі. Што рабіць?

Часта бывае, што ўласнік ці карыстальнікі гісторыка-культурнай каштоўнасці па-наплявацельску ставяцца да яе, дапускаючы, каб вывескі і іншая рэклама перакрывалі архітэктурны дэкор помнікі. Давайце паглядзім, якія ў заканадаўстве маюцца палажэнні наконт гэтага.

Першае і галоўнае палажэнне змяшчаецца ў артыкуле 110 Кодэкса аб культуры:

«3. Сродкі вонкавай рэкламы, якія размяшчаюцца на нерухомых матэрыяльных гісторыка-культурных каштоўнасцях, іх тэрыторыі, не павінны ствараць перашкоды для візуальнага ўспрымання аб’ёмна-прасторавых рашэнняў, элементаў і дэталей архітэктурнага дэкору гэтых гісторыка-культурных каштоўнасцей, а таксама навакольнага асяроддзя.»

Як жа тады з’яўляюцца падобныя вывескі на дэкоры помнікаў архітэктуры? Па-першае, яны маглі з’явіцца да надання ахоўнага статусу каштоўнасці, па-другое, ніхто не адмяняў самавольную ўстаноўку або паблажлівае стаўленне мясцовых органаў да падобных парушэнняў, некампетэнтнасць у сферы аховы гісторыка-культурных каштоўнасцей.

Узгадненне

Мясцовыя органы пры адсутнасці падстаў для адмовы накіроўваюць эскіз вывескі ў Мінкультуры, калі гісторыка-культурная каштоўнасць мае катэгорыю 0, 1, 2 або без катэгорыі (катэгорыя вызначаецца па Дзяржаўным спісе, каштоўнасці без катэгорыі гэта звычайна будынкі ў складзе гістарычных цэнтраў), або пашпарт вывескі ў свой аддзел архітэктуры, калі каштоўнасць мае 3-ю катэгорыю. Пункт 8 главы 2 «Положения о порядке выдачи, продления действия, переоформления и прекращения действия разрешения на размещение средства наружной рекламы из Постановления Совета Министров Республики Беларусь» 07.07.2021 № 395:

в случае размещения средства наружной рекламы на недвижимых материальных историко-культурных ценностях категории «0», «1», «2» или без категории, их территориях и в зонах их охраны направляет эскиз средства наружной рекламы на согласование в Министерство культуры;
передает паспорт средства наружной рекламы для согласования размещения средства наружной рекламы в орган управления архитектурной, градостроительной и строительной деятельностью местного исполнительного и распорядительного органа, в том числе в случае размещения средства наружной рекламы на недвижимых материальных историко-культурных ценностях категории «3», их территориях и в зонах их охраны;
оформляет договор на размещение средства наружной рекламы.

Звярніце ўвагу, што ўзгадненню падлягаюць не толькі сродкі вонкавай рэкламы на непасрэдна гісторыка-культурных каштоўнасцях, але і на іх тэрыторыі, і ва ўсіх зонах іх аховы, а менавіта: ахоўнай зоне; зоне рэгулявання забудовы; зоне аховы ландшафту; зоне аховы культурнага пласта (слоя). Зоны вызначаюцца паводле праектаў зон аховы, якія можна адшукаць на сайце tnpa.by

У кожнай вывескі дазвол абмежаваны пэўнымі рамкамі, а таму мусіць перыядычна пераўзгадняцца, праўда, ва ўсё той жа Пастанове № 395 называецца толькі ніжняя граніца для гісторыка-культурных каштоўнасцей і наваколляў – ад трох гадоў:

16. Разрешение выдается на срок:
не менее 3 лет … вывески и вывески рекламного характера, размещаемые на недвижимых материальных историко-культурных ценностях, их территориях и в зонах их охраны;

27. Действие разрешения продлевается на срок: не менее 3 лет … вывески и вывески рекламного характера, размещаемые на недвижимых материальных историко-культурных ценностях, их территориях и в зонах их охраны;

Адмова

Калі ж вывеска не адпавядае патрабаванням, які ўсталяваны мясцовымі органамі або маюцца ў іншых заканадаўчых актах (напрыклад, Кодэкс аб культуры) і ТНПА (напрыклад, праект зон аховы), то мясцовы орган мусіць адмовіць у выдачы дазволу паводле пункта 17.3 Пастановы № 395:

17. Местный исполнительный и распорядительный орган, администрация парка принимает административное решение об отказе в выдаче разрешения в случаях и порядке, установленных в статьях 25 и 26 Закона Республики Беларусь «Об основах административных процедур», а также если:
17.3. средство наружной рекламы и (или) его размещение в заявленном месте не соответствуют:
требованиям к размеру и (или) иным техническим характеристикам средств наружной рекламы, установленным решением местного исполнительного и распорядительного органа, администрации парка, а также требованиям к размеру и (или) иным техническим характеристикам средств наружной рекламы, размещаемых на недвижимых материальных историко-культурных ценностях, их территориях и в зонах их охраны, установленным решением местного исполнительного и распорядительного органа, администрации парка по согласованию с Министерством культуры;
иным требованиям актов законодательства, в том числе обязательных для соблюдения технических нормативных правовых актов;

Не працягнуць дазвол ужо існуючай вывескі на помніках катэгорый 0, 1, 2 і без катэгорыі, нават калі яна з’явілася да надання ахоўнага статусу. Патрэбнае ўзгадненне з Мінкультуры. Таксама без шанцаў, калі ёсць парушэнні:

29. Местный исполнительный и распорядительный орган, администрация парка принимает административное решение об отказе в продлении действия разрешения в случаях и порядке, установленных в статьях 25 и 26 Закона Республики Беларусь «Об основах административных процедур», а также если:
29.1. средство наружной рекламы размещается на недвижимых материальных историко-культурных ценностях категории «0», «1», «2» или без категории, их территориях и в зонах их охраны и при выдаче разрешения на его размещение согласование эскиза средства наружной рекламы с Министерством культуры не осуществлялось;
29.2. средство наружной рекламы размещается с нарушением:
иных требований актов законодательства, в том числе обязательных для соблюдения технических нормативных правовых актов;
29.3. органом управления архитектурной, градостроительной и строительной деятельностью местного исполнительного и распорядительного органа подготовлено заключение:
об оказании неблагоприятного воздействия дальнейшего размещения средства наружной рекламы на состояние недвижимых материальных историко-культурных ценностей категории «3», их территорий и зон их охраны;
о несоответствии размещения средства наружной рекламы требованиям статьи 110 Кодекса Республики Беларусь о культуре;

Артыкул 110 Кодэкса аб культуры глядзі ў самым пачатку артыкула.

У пункце 17.3 Пастановы № 395 згадваюцца «патрабаванні да памеру і (ці) іншых тэхнічных характарыстык сродкаў вонкавай рэкламы, усталяваныя рашэннем мясцовага выканаўчага і распарадчага органа», які могуць паслужыць для адмовы ў атрыманні дазволу або яго працягу. Для Мінска існуе «Рекомендуемые технические параметры размещения средств наружной рекламы и рекламно-информационного оформления в городе Минске из Приложения к решению Мингорисполкома №1854 от 7 июня 2018г. Об утверждении рекомендуемых технических параметров размещения средств наружной рекламы и рекламно-информационного оформления в городе Минске», паводле якіх:

13. Размещение вывесок не осуществляется на лоджиях, балконах, на выступающих фигурных элементах фасадов, пилястрах, фигурных карнизах, с перекрытием архитектурных деталей и элементов историко-культурной ценности (карнизов, фризов, порталов, поясков, обрамлений и др.)… (рис. 7, 8, 9, 10)
18. При установке средств наружной рекламы на поверхности зданий, сооружений, являющихся историко-культурными ценностями либо в зонах их охраны, учитываются следующие факторы:
– архитектурные и стилевые особенности историко-культурной ценности;
– не перекрываются ли архитектурные детали и элементы историко-культурной ценности (карнизы, фризы, порталы, пояски, обрамления и др.).
– вывески, размещаемые на поверхности зданий и сооружений, являющихся историко-культурными ценностями, выполняются в виде отдельных букв без подосновы;
– стороны кронштейна выполняются в размерах не более 70х70 см.;
– не устанавливаются средства наружной рекламы на поверхности зданий, сооружений, являющихся историко-культурными ценностями категорий «0» и «1», не имеющие непосредственное отношение к их функциональному использованию, за исключением средств наружной рекламы, разрешение на размещение которых выданы до вступления в силу настоящих Рекомендуемых технических параметров;
– не устанавливаются новые средства наружной рекламы на фасадах зданий, являющихся историко-культурными ценностями, в виде световых коробов, светодиодных табло и экранов, за исключением средств наружной рекламы, разрешение на размещение которых выданы до вступления в силу настоящих Рекомендуемых технических параметров.

Калі вы знойдзеце падобныя дакументы па іншых гарадах, будзем удзячныя, калі падзеліцеся з намі!

Што рабіць?

Разумеем, што ў юрыдычных тэкстах цяжка разабрацца і хочацца простага адказу: што і куды пісаць. Універсальнага рашэння няма, але давайце паспрабуем выпрацаваць нейкі алгарытм.

Вам неабходна пераканацца, што вывеска знаходзіцца на гісторыка-культурнай каштоўнасці, на яе тэрыторыі або ў зонах яе аховы. Першае можна праверыць на сайце Дзяржаўнага спіса гісторыка-культурных каштоўнасцей (для олдаў — спіс у PDF за 2023 год). Другое, па-першае, можна праверыць у праектах зон аховы на tnpa.by (калі ён быў распрацаваны). Зараз праекты зон аховы выключна па-беларуску пішуць, раней было і па-руску — так што пашукайце ў абодвух варыянтах, калі адразу не знайшлі. Калі вывеска не на гісторыка-культурнай каштоўнасці, а побач з ёй, але тая не мае свайго праекта зон аховы, то паглядзіце праекты зон аховы для больш аддаленых аб’ектаў, для гістарычнага цэнтра (часам увогуле робіцца адзіны праект на ўсе каштоўнасці ў паселішчы) — вельмі верагодна, што ў нейкай зоне яна будзе.
Пачытайце рэгламенты для тых зон аховы, дзе размешчана вывеска, бо ёсць верагоднасць, што пэўныя абмежаванні прапісаныя прама там.
Зрабіце фотаздымак, на якім будзе добра бачна, што сродак вонкавай рэкламы стварае перашкоды візуальнаму ўспрыманню гісторыка-культурнай каштоўнасці або яе навакольнага асяроддзя, або не адпавядае іншым усталяваным рэгламентам. Няблага таксама высветліць калі вывеска з’явілася – для буйных гарадоў вялікую дапамогу ў гэтым акажуць Яндэкс.Панарамы.
Напішыце электронны зварот праз сайт обращения.бел у мясцовы орган: у гарадскі ці раённы выканаўчы камітэт. Растлумачце якая вывеска, на вашую думку, парушае заканадаўства, у якім месцы яна размешчана, пералічыце выяўленыя парушэнні (перакрывае дэкор, візуальна забруджвае навакольнае асяроддзе і гд.). Прывядзіце вытрымкі з заканадаўства, якія пацвярджаюць вашую правату (глядзі ў артыкуле вышэй). Патрабуйце не працягваць і ануляваць дазвол на размяшчэнне сродку вонкавай рэкламы, абавязаць уласніка прывесці яго ў адпаведнасць з заканадаўствам (дэмантаваць, перавесіць у іншае месца). Абавязкова спытайце калі быў атрыманы або працягнуты дазвол і на які тэрмін. Для гісторыка-культурных каштоўнасцей катэгорый 0, 1, 2, без катэгорыі ў межах іх зон аховы — запытайце наяўнасць узгаднення эскіза Міністэрствам культуры. Апошнія пункты важныя, калі вы атрымаеце адпіску.

Прыклад звароту

Вывеска «Центральный ботанический сад» на ўваходнай групе ў Цэнтральны батанічны сад Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі, які з’яўляецца гісторыка-культурнай 2-й катэгорыі (шыфр 712Г000155), парушае дзеючае заканадаўства ў сферы аховы гісторыка-культурнай спадчыны. Дадзеная вывеска не ўпісваецца ў архітэктуру збудавання, накладваецца на прафіляваны дэкаратыўны паясок антаблемента, чым пагаршае ўспрыманне гісторыка-культурнай каштоўнасці.
Паводле праекта зон аховы батанічнага саду ад 22.01.2015 № 1 уваходная група знаходзіцца ў межах тэрыторыі гісторыка-культурнай каштоўнасці. Згодна з артыкулам 110 Кодэкса аб культуры: «3. Сродкі вонкавай рэкламы, якія размяшчаюцца на нерухомых матэрыяльных гісторыка-культурных каштоўнасцях, іх тэрыторыі, не павінны ствараць перашкоды для візуальнага ўспрымання аб’ёмна-прасторавых рашэнняў, элементаў і дэталей архітэктурнага дэкору гэтых гісторыка-культурных каштоўнасцей, а таксама навакольнага асяроддзя.».
Паводле пункта «Рекомендуемых технических параметров размещения средств наружной рекламы и рекламно-информационного оформления в городе Минске из Приложения к решению Мингорисполкома №1854 от 7 июня 2018г. Об утверждении рекомендуемых технических параметров размещения средств наружной рекламы и рекламно-информационного оформления в городе Минске»:
13. Размещение вывесок не осуществляется на лоджиях, балконах, на выступающих фигурных элементах фасадов, пилястрах, фигурных карнизах, с перекрытием архитектурных деталей и элементов историко-культурной ценности (карнизов, фризов, порталов, поясков, обрамлений и др.)… (рис. 7, 8, 9, 10)
18. При установке средств наружной рекламы на поверхности зданий, сооружений, являющихся историко-культурными ценностями либо в зонах их охраны, учитываются следующие факторы: – архитектурные и стилевые особенности историко-культурной ценности; – не перекрываются ли архитектурные детали и элементы историко-культурной ценности (карнизы, фризы, порталы, пояски, обрамления и др.).
У сувязі з гэтым прашу на падставе пункта 17 «Положения о порядке выдачи, продления действия, переоформления и прекращения действия разрешения на размещение средства наружной рекламы из Постановления Совета Министров Республики Беларусь» 07.07.2021 № 395 не працягваць далей дазвол на размяшчэнне дадзенай вывескі і абавязаць уласніка прывесці яе ў адпаведнасць з заканадаўствам. Таксама прашу дадаткова паведаміць калі быў выдадзены дазвол на размяшчэнне вывескі, ці працягваўся ён і да якога тэрміну дзейнічае.
Улічваючы аднясенне батанічнага саду да 2-й катэгорыі прашу дадаткова паведаміць, ці ўзгадняўся эскіз дадзенай вывескі з Міністэрствам культуры.

Адпіска

«Мне прыйшла адпіска, нічога не змяніць :(»

Можа і не змяніць, але варта паспрабаваць. Пасля атрымання відавочнай адпіскі без абяцання прыняць меры неадкладна (ці пры сканчэнні тэрміну дазволу) абавязкова трэба абскардзіць адказ у вышэйстаячым органе, напрыклад, аблвыканкаме. Мае сэнс паведаміць пра сітуацыю ў Мінкультуры, хоць непасрэдна вырашыць праблему яно можа не ўзяцца. На гэтым этапе важна таксама атрымаць інфармацыю пра даты атрымання ці працягу дазволу, тэрмін яго дзеяння, наяўнасць узгаднення з міністэрствам. Калі вам у адказе так і не паведамілі дадзеную інфармацыю, звяртайцеся туды ж зноў, пішыце, што ў адказе не раскрытыя гэтыя моманты. Мясцовыя органы могуць не жадаць раскрываць такую інфармацыю, калі палічаць, што маюць дачыненне да парушэння. Атрымаўшы інфармацыю, прааналізуйце яе, магчыма, мясцовыя органы некалькі разоў працягвалі тэрмін дазволу для відавочна неадпаведнай вывескі, або цалкам адсутнічае ўзгадненне эскізу з Мінкультуры — на усё гэта варта звярнуць увагу вышэйстаячага органа ці міністэрства ў абскарджанні.

Калі і на абскарджанне прыходзіць адпіска, то застаецца або пісаць у пракурату з просьбай разабрацца ў сітуацыі (не варта баяцца, звычайна зварот), або звяртацца ў суд.

15 лютага 2023VartaunikComments OffАхова спадчынывывескі